TRƯỜNG THCS NGUYỄN DU - QUẬN 1
TỔ VĂN
HƯỚNG DẪN ÔN TẬP MÔN NGỮ VĂN 7 HỌC KÌ II – NĂM HỌC: 2017 – 2018
I. VĂN BẢN:
- Nắm vững khái niệm tục ngữ.
- Các câu tục ngữ đã học trong chùm bài:
Tục ngữ về thiên nhiên và lao động sản xuất,
Tục ngữ về con người và xã hội:
Nắm đuợc nội dung, ý nghĩa, nghệ thuật và giá trị kinh nghiệm của từng câu tục ngữ.
Tìm các câu tục ngữ có nội dung tương đồng hoặc tương phản.
Ví dụ:
1 Một mặt người bằng mười mặt của. Người sống đống vàng. Của quý hơn người.
2 Thương người như thể thương thân Lá lành đùm lá rách
- Nắm được nội dung chính, những nét đặc sắc về nghệ thuật và tên văn bản, tác giả của các văn bản đã học trong học kì 2.
- Chú ý: Học sinh cần hiểu và nắm được thể loại, phương thức biểu đạt, giá trị nội dung, ý nghĩa và nghệ thuật của các đoạn văn, văn bản. Xem lại các câu hỏi đọc - hiểu văn bản trong SGK.
Không cho câu hỏi thuộc lòng tiểu sử tác giả, tóm tắt truyện
II. TIẾNG VIỆT:
Không hỏi lí thuyết mà chú trọng thực hành các kiến thức nằm trong nội dung học ở HKII.
1. Lý thuyết:
- Nắm vững khái niệm, phân loại, tác dụng và cho ví dụ của: - Rút gọn câu - Câu đặc biệt - Thêm trạng ngữ cho câu - Chuyển đổi câu chủ động thành câu bị động - Dùng cụm C - V để mở rộng câu - Liệt kê - Dấu chấm lửng và dấu chấm phẩy - Dấu gạch ngang, gạch nối.
2. Luyện tập:
- Xem lại tất cả các bài tập trong sách giáo khoa
- Tìm và xác định trong các văn bản đã học trong SGK Ngữ văn 7, tập 2 xem các kiến thức trên được vận dụng qua các câu, đoạn như thế nào, công dụng, ý nghĩa ra sao.
- Viết đoạn văn ngắn có thể kết hợp với các kiến thức Tiếng Việt mà em đã được học như các kiểu câu, phép tu từ, dấu câu,… đã học, với số lượng câu quy định, theo chủ đề (các đề tài gần gũi, rèn ý thức cho lứa tuổi học sinh
VD: các phẩm chất, các thói quen tốt và xấu trong sinh hoạt, học tập của học sinh, gia đình, trường lớp, thầy cô, tình bạn, môi trường, an toàn giao thông, ý thức tự học, …)
- Chú thích các kiến thức Tiếng Việt lồng ghép rõ ràng.
III. TẬP LÀM VĂN:
- Nắm vững khái niệm, đặc điểm, phương pháp làm bài văn lập luận chứng minh và lập luận giải thích.
- Chú ý:
1. Phương pháp Nắm được một số yêu cầu chung về kiểu bài.
+ Mục đích và phương pháp chứng minh, giải thích.
+ Các bước làm bài và dàn bài chung của văn lập luận chứng minh, giải thích.
+ Lời văn cần sáng sủa, dễ hiểu. + Bài văn phải có mạch lạc, lớp lang; giữa các phần, các đoạn cần phải có liên kết.
+ Bố cục đầy đủ, kĩ năng tạo đoạn ở phần thân rõ ràng.
+ Chú ý khi giải thích phải giải thích được ý nghĩa của các từ ngữ quan trọng, ý nghĩa của cả câu; giải thích được nguyên nhân (Vì sao?, Ích lợi?, Hậu quả?,…, kết hợp đưa dẫn chứng minh họa); giải thích được hành động của xã hội, của bản thân (Làm gì?, Làm như thế nào?,…)
+ Biết đưa ra dẫn chứng phù hợp, tránh tràn lan, đi xa trọng tâm đề.
2. Nội dung:
Chứng minh + giải thích:
- Thất bại là mẹ thành công
- Uống nước nhớ nguồn
- Lá lành đùm lá rách
Giới hạn nội dung ôn thi đến tuần 32
DÀN Ý VĂN NGHỊ LUẬN CHỨNG MINH
ĐỀ 1: Hãy chứng minh tính đúng đắn của câu tục ngữ ‘Thất bại là mẹ thành công’
I. MỞ BÀI:
- Giới thiệu câu tục ngữ
- Nêu nội dung câu tục ngữ
II. THÂN BÀI:
1. Giải thích câu tục ngữ:
- “Thất bại” là không đạt đươc kết quả, mục đích như dự định.
- “Mẹ”: người có trước, nghĩa là phải có thất bại thì mới có thành công
- “Thành công” là đạt được kết quả tốt, như mong muốn.
-> Nghĩa cả câu: Khi ta làm một việc gì đó, tuy thất bại nhiều lần nhưng nếu ta biết rút kinh nghiệm thì sẽ thành công.
2. Chứng minh:
a. Trong lịch sử:
- Nguyễn Hiền đỗ Trạng Nguyên năm 12 tuổi nhờ vào lòng quyết tâm, bền chí trong việc học.
- Cao Bá Quát, từ một người viết chữ không đọc được đến chỗ kiên trì, rèn luyện mà trở thành người văn hay chữ tốt, nổi tiếng khắp vùng.
- Trong những cuộc khởi nghĩa của cha ông ta ngày trước nếu không có sự kiên trì, quyết tâm đánh đuổi giặt ngoại xâm thì chúng ta sẽ không có được một đất nước phồn vinh như ngày hôm nay. - …
b. Trong thời đại hiện nay:
- Thầy Nguyễn Ngọc Ký bị liệt cả hai tay từ nhỏ nhưng vẫn quyết tâm, nhưng vẫn quyết tâm, nhẫn nại luyện viết chữ bằng chân của mình và ông đã thành công, trở thành một tấm gương sang muôn đời về ý chí, về nghị lực vượt qua nghịch cảnh.
- Giáo sư Ngô Bảo Châu với sự kiên trì nghiên cứu toán học và cuối cùng cũng đã mang vinh dự về cho đất nước với giải thưởng Fiels danh giá.
- Adam Khoo, một triệu phú người Singapore từ một cậu bé ngang bướng, học tệ đã kiên trì phấn đấu học tốt và thành đạt với quyển sách đầu tay ‘Tôi tài giỏi và bạn cũng thế’. - …
c. Trong thơ văn
- Có công mài sắt có ngày nên kim.
- Chớ thấy sóng cả mà ngã tay chèo.
- Nước chảy đá mòn
- Câu nói của Nguyễn Bá Học: ‘Đường đi khó, không khó vì ngăn sông cách núi, mà khó vì lòng người ngại núi e sông’ -…
3. Mở rộng:
- Lên án, phê phán những người không có tính kiên trì.
- Phân biệt kiên trì và cố chấp.
III. KẾT BÀI
- Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Liên hệ bản thân.
ĐỀ 2: Hãy chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí “Uống nước nhớ nguồn”.
I. MỞ BÀI:
- Giới thiệu câu tục ngữ
- Nêu nội dung câu tục ngữ
II. THÂN BÀI:
1. Giải thích câu tục ngữ:
- Uống nước: Là hưởng thành quả
- Nhớ nguồn: Biết nhớ tới cội nguồn, tổ tiên, người làm ra thành quả cho ta hưởng thụ. è Ta phải nhớ tới tổ tiên, nguồn cội
2. Chứng minh:
a. Trong lịch sử:
Trong quá trình dựng nước và giữ nước của các vị anh hùng dân tộc: Trần Quốc Tuấn, Hai Bà Trưng, Bác Hồ,…
b. Trong thời đại hiện nay:
- Ngày 20/11 tri ân thầy cô
- Ngày Quốc giỗ mùng 10/3 (âm lịch) là ngày con cháu nhớ ơn các vị Vua Hùng
- Các phong trào đền ơn đáp nghĩa …
c. Trong thơ văn:
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Uống nước nhớ người đào giếng.
- Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần.
3. Mở rộng:
- Phê phán những kẻ vong ân bội nghĩa
- Lòng biết ơn được thể hiện qua những việc làm nhỏ.
III. KẾT BÀI
- Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Liên hệ bản thân.
ĐỀ 3: Hãy chứng minh rằng nhân dân Việt Nam từ xưa đến nay luôn sống theo đạo lí “Lá lành đùm lá rách”.
I. MỞ BÀI:
- Giới thiệu câu tục ngữ
- Nêu nội dung câu tục ngữ
II. THÂN BÀI:
1. Giải thích câu tục ngữ:
- Lá lành: Là chiếc lá còn nguyên vẹn, không bị hư hỏng.
- Lá rách: Chiếc lá đã bị rách nát, không còn nguyên vẹn. è Câu tục ngữ nhắc nhở mọi người phải tương trợ, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau.
2. Chứng minh:
a.. Trong lịch sử:
Trong các cuộc kháng chiến chống Pháp, Mĩ nhân dân ta đã yêu thương, đùm bọc, che chở nhau vượt qua khó khăn.
b. Trong thời đại hiện nay:
- Nhiều chương trình truyền hình giúp đỡ người nghèo vượt qua khó khăn như: “Vượt lên chính mình”, “Lục lạc vàng”, …
c. Trong thơ văn:
- Thương người như thể thương thân.
- Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng.
3. Mở rộng:
- Phê phán những con người thờ ơ, vô cảm và sống ích kỉ với những người xung quanh
- Lòng nhân ái phải được xuất phát từ trái tim chứ không phải là sự gượng ép.
III. KẾT BÀI
- Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Liên hệ bản thân.
DÀN Ý VĂN NGHỊ LUẬN GIẢI THÍCH
ĐỀ 1: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục ngữ ‘Thất bại là mẹ thành công’
I. MỞ BÀI:
- Giới thiệu câu tục ngữ
- Nêu nội dung câu tục ngữ
II. THÂN BÀI:
1. Giải thích câu tục ngữ:
- “Thất bại” là không đạt đươc kết quả, mục đích như dự định.
- “Mẹ”: người có trước, nghĩa là phải có thất bại thì mới có thành công
- “Thành công” là đạt được kết quả tốt, như mong muốn.
-> Nghĩa cả câu: Khi ta làm một việc gì đó, tuy thất bại nhiều lần nhưng nếu ta biết rút kinh nghiệm thì sẽ thành công.
2. Vì sao nhân dân ta lại nói “Thất bại là mẹ thành công”?
* Lí lẽ:
- Vì trong cuộc sống của mỗi người để đạt đến thành công thì luôn phải trải qua nhiều giai đoạn. Giai đoạn khởi đầu thường rất khó khăn.
- Vì trong cuộc sống không phải lúc nào con người cũng gặp những thuận lợi, êm xuôi.
- Vì sau một lần vấp ngã hay thất bại, ta có thể rút ra bài học kinh nghiệm cho bản thân (nguyên nhân thất bại, làm thế nào để tránh thất bại). - …
* Dẫn chứng:
Đứa trẻ tập đi dễ bị vấp ngã; lần đầu tiên tập bơi hoặc chơi một môn thể thao dễ lúng túng, không thành công; những nhà khoa học, nhà kinh tế lớn trên thế giới cũng đã thất bại nhiều lần mới có thể thành công và nổi tiếng…
3. Vậy làm thế nào để đạt được thành công?
- Khi thất bại đừng vội nản chí. Phải biết nhìn lại để tìm nguyên nhân và khắc phục nó.
- Phải có ý chí, nghị lực vươn lên trong cuộc sống; lòng kiên trì, can đảm đối mặt với thử thách và chiến tháng nỗi sợ hãi của chính mình. - …
4. Bàn luận, mở rộng:
- Phê phán những người tự ti, thiếu lạc quan, dễ chán nản trong cuộc sống.
- Phân biệt kiên trì và cố chấp. III. KẾT BÀI - Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Liên hệ bản thân.
ĐỀ 2: Hãy giải thích ý nghĩa của câu tục “Uống nước nhớ nguồn”.
I. MỞ BÀI:
- Giới thiệu câu tục ngữ
- Nêu nội dung câu tục ngữ
II. THÂN BÀI:
1. Giải thích câu tục ngữ:
- Uống nước: Là hưởng thành quả
- Nhớ nguồn: Biết nhớ tới cội nguồn, tổ tiên, người làm ra thành quả cho ta hưởng thụ. è Ta phải nhớ tới tổ tiên, nguồn cội
2. Vì sao phải có lòng biết ơn?
• Lí lẽ:
- Trong thiên nhiên và xã hội, không có một sự vật, một thành quả nào mà không có nguồn gốc, không do công sức lao động tạo nên.
- Của cải vật chất các thứ do bàn tay người lao động làm ra. Vì thế, nhớ nguồn là đạo lí tất yếu.
- Lòng biết ơn là tình cảm đẹp xuất phát từ lòng trân trọng công lao những người “trồng cây”.
- “Uống nước nhớ nguồn” là nền tảng vững chắc tạo nên một xã hội thân ái đoàn kết. - …
• Dẫn chứng:
- Ăn quả nhớ kẻ trồng cây.
- Uống nước nhớ người đào giếng.
- Ai ơi bưng bát cơm đầy
Dẻo thơm một hạt đắng cay muôn phần. - …
3. Làm thế nào để thể hiện lòng biết ơn?
- Phải biết ơn những người cho ta “quả ngọt”
- Có ý thức tiết kiệm, chống lãng phí và trân trọng khi sử dụng thành quả lao động của mọi người. - …
4. Bàn luận, mở rộng:
- Phê phán những người vong ơn bội nghĩa.
- Lòng biết ơn được thể hiện qua những việc làm nhỏ.
III. KẾT BÀI
- Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Liên hệ bản thân.
ĐỀ 3: Hãy giải thích ý nghĩa câu tục ngữ “Lá lành đùm lá rách”.
I. MỞ BÀI:
- Giới thiệu câu tục ngữ
- Nêu nội dung câu tục ngữ
II. THÂN BÀI:
1. Giải thích câu tục ngữ:
- Lá lành: Là chiếc lá còn nguyên vẹn, không bị hư hỏng.
- Lá rách: Chiếc lá đã bị rách nát, không còn nguyên vẹn. è Câu tục ngữ nhắc nhở mọi người phải tương trợ, yêu thương, đùm bọc lẫn nhau.
2. Vì sao phải có lòng nhân ái?
* Lí lẽ:
- Trong cuộc sống luôn tồn tại nhiều hoàn cảnh khó khăn, chính vì thế mà chúng ta nên giúp đỡ họ
- Lòng thương người, nhân ái của mỗi con người đều có, vậy mà ta hãy nên giúp đỡ mọi người xung quanh gặp khó khăn
- “Lá lành đùm lá rách” là một hình động rất cần thiết trong xã hội hiện nay.
* Dẫn chứng:
- Thương người như thể thương thân.
- Nhiễu điều phủ lấy giá gương
Người trong một nước phải thương nhau cùng.
3. Làm thế nào để thực hiện lời khuyên của cha ông?
- Sống đùm bọc, yêu thương những người xung quanh.
- Sẵn sàng giúp đỡ người khác khi gặp khó khăn. - …
4. Bàn luận, mở rộng:
- Lòng nhân ái này phải xuất phát từ tình cảm chân thành, thấu hiểu, cảm thông giữa người với người chứ không phải là ban ơn, bố thí.
- Người được đùm bọc, đỡ đần phải biết vươn lên chứ không được ỷ lại, Sống nhờ lòng nhân ái của người khác để mình trở thành bị động, biếng nhác.
III. KẾT BÀI
- Khẳng định lại ý nghĩa của câu tục ngữ.
- Liên hệ bản thân.
CHÚC CÁC EM THI ĐẠT KẾT QUẢ TỐT
NHÓM VĂN 7