BÀI 5: SÀI GÒN TRONG GIAI ĐOẠN CHỐNG THỰC DÂN PHÁP ( 1859-1954).
I- Quân Pháp đánh chiếm Sài Gòn:
1)- Quân Pháp chiếm thành Gia Định.
- Từ ngày 11->15.2.1859: liên quân Pháp và Tây Ban Nha tấn công và chiếm được thành Gia Định.
2)- Đại Đồn thất thủ:
- Triều đình Huế cử Nguyễn Tri Phương vào Gia Định chống giặc.
- Tại đây, ông xây dựng đại đồn Chí Hoà để bao vây địch.
- 25.2.1861: Pháp tấn công và đánh chiếm đại đồn Chí Hoà.
II- Các phong trào chống Pháp.
- Tiêu biểu nhất là cuộc khởi nghĩa Trương Định hoạt động ở vùng Gò Công ( TânHoà-Gia Định).
III- Phong trào chống Pháp của những người Tân học.
- Phong trào Minh Tân.
- Hoạt động của Hội kín Nguyễn An Ninh ở Sài Gòn, Hóc Môn, Bình Chánh.
IV- Phong trào yêu nước theo tư tưởng vô sản .
- Báo “ Tiếng chuông rè” ( Nguyễn An Ninh) là tờ báo đầu tiên dịch nguyên văn bản “ Tuyên ngôn Đảng Cộng Sản”.
- 5.6.1911: Nguyễn Tất Thành ra đi tìm đường cứu nước.Chuyến đi này giúp người tiếp cận tư tưởng vô sản và mở ra con đường cứu nước đúng đắn nhất cho dân tộc Việt Nam .
- Tổ chức “ Công hội đỏ” do Tôn Đức Thắng sáng lập.
- Cuối 1926-1927: cơ sở Hội Việt Nam Cách Mạng Thanh Niên được thiết lập tại Sài Gòn .
V- Nam Kỳ khởi nghĩa:
1)- Diễn biến
:- Nổ ra vào ngày 23.11.1940, Nhân dân các quận đã vùng dậy đập tan chính quyền của Pháp –Nhật và bọn
tay sai ở nhiều nơi( Hóc Môn, Gò Vấp) .
.- Lần đầu tiên lá cờ đỏ sao vàng xuất hiện ở Nam Kỳ.
2)- Kết quả-ý nghĩa:
- Thực dân Pháp đàn áp dã man
.- Tuy thất bại, khởi nghĩa Nam kỳ là đỉnh cao của lòng yêu nước, tinh thần bất khuất quật cường của nhân dân ta.
- Là bài học kinh nghiệm quý báu trong cao trào vũ trang cách mạng chuẩn bị cho cách mạng tháng 8/1945.
VI- Sài Gòn trong cách mạng 8.1945:
- Đêm 24.8: ta đánh chiếm các công sở quan trọng ở Sài Gòn.
- 1 giờ sáng ngày 25.8.1945: toàn bộ chính quyền về tay cách mạng => khởi nghĩa thắng lợi ở Sài Gòn.
VII- Sài Gòn trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược lần II (1945-1954).
- Đêm 22 rạng 23.9.1945: thực dân Pháp nổ súng tấn công Sài Gòn, nhân dân Sài Gòn lại bước vào cuộc kháng chiến bảo vệ độc lập –tự do vừa mới giành được.
1)- Phong trào đấu tranh chính trị của nhân dân Sài Gòn trong 9 năm kháng chiến chống Pháp(1945 -1954)
- Điển hình là cuộc biểu tình ngày 9.1.1950 của hàng ngàn phụ huynh , học sinh phản đối cuộc xâm lược của Pháp.- Cuộc biểu tình bị đàn áp, làm nhiều học sinh bị chết trong đó có Trần Văn Ơn => ngày 9.1 trở thành ngày học sinh , sinh viên toàn quốc.
2)- Những cuộc đọ sức vũ trang quyết liệt.
- 22->23.9: Quân dân Sài Gòn chiến đấu quyết liệt với Pháp ở Cầu Bông, Cầu Kiệu, Cầu Chữ Y, Cầu Khánh Hội => làm thực dân Pháp lúng túng lo sợ.
- Các đội biệt động của ta tiến hành các hoạt động phá hoại, đặc biệt là phá 2 kho đạn lớn của Pháp ở Thị Nghè và kho đạn Phú Thọ Hoà bị ta thiêu rụi.
* Ý nghĩa:- Gây nhiều tổn thất lớn cho Pháp và góp phần quan trọng vào thắng lợi chung trong cuộc kháng chiến chống Pháp của dân tộc ta trong giai đoạn 1945-1954.
Lưu ý. các bạn tập trung ôn tập trong đề cương.