ĐỀ CƯƠNG ÔN TẬP HỌC KÌ 2
VẬT LÝ 6 NĂM HỌC 2019 - 2020
ÔN TẬP TỪ CHỦ ĐỀ 17 ĐẾN CHỦ ĐỀ 23 SÁCH TÀI LIỆU
DẠY – HỌC VẬT LÝ 6
(ĐỀ CƯƠNG CHỈ MANG TÍNH CHẤT THAM KHẢO)
- LÝ THUYẾT:
Câu 1: Nêu kết luận về sự nở vì nhiệt của chất rắn?
-Chất rắn nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.
-Thông thường, các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
-Khi sự co dãn vì nhiệt của vật rắn bị ngăn cản, nó có thể gây ra những lực rất lớn.
Ví dụ: Chỗ tiếp nối của hai thanh ray đường sắt nếu sát vào nhau thì khi nhiệt độ tăng hai thanh ray dãn nở sẽ bị ngăn cản lẫn nhau nên chúng tác dụng lực rất lớn lên nhau, kết quả là cả hai thanh đều bị cong. Cách khắc phục là tạo ra một khe hở hợp lí giữa hai thanh.
Băng kép là gì? Tính chất và ứng dụng của băng kép?
-Băng kép là hai thanh kim loại có bản chất khác nhau được tán chặt vào nhau dọc theo chiều dài của thanh.
-Tính chất: Một băng kép đang thẳng, khi nhiệt độ thay đổi băng kép sẽ bị cong đi.
-Ứng dụng: Băng kép thường được sử dụng trong các thiết bị điều khiển tự động theo nhiệt độ.
Câu 2: Nêu kết luận về sự nở vì nhiệt của chất lỏng?
-Thông thường chất lỏng nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.
-Các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
-Khi sự co dãn vì nhiệt của chất lỏng bị ngăn cản, nó có thể gây ra những lực khá lớn.
Ví dụ: Khi đun nước nếu ta đổ nước đầy ấm thì khi sôi, nước nở vì nhiệt nhiều hơn ấm nên sự nở vì nhiệt của nước bị cản trở, vì vậy nước đẩy nắp ấm bật lên và trào ra ngoài. Cách khắc phục là khi đun nước ta không nên đổ nước thật đầy ấm.
Câu 3: Nêu kết luận về sự nở vì nhiệt của chất khí?
-Chất khí nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.
-Các chất khí khác nhau nở vì nhiệt giống nhau.
-Khi sự co dãn vì nhiệt của chất khí bị ngăn cản, nó có thể gây ra những lực khá lớn.
Ví dụ: Nếu ta bơm xe đạp quá căng thì khi nhiệt độ tăng, khí trong xăm xe dãn nở nhiều hơn xăm bị xăm ngăn cản nên tác dụng lực khá lớn vào xăm gây nổ xăm. Cách khắc phục là không nên bơm xe đạp quá căng.
Câu 4: So sánh điểm giống và khác nhau sự nở vì nhiệt của chất rắn và chất khí?
*Giống: Chất rắn và chất khí đều nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.
*Khác:
|
Chất rắn
|
Chất khí
|
|
-Các chất rắn khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
-Khi sự co dãn vì nhiệt của vật rắn bị ngăn cản, nó có thể gây ra lực rất lớn.
-Chất rắn nở vì nhiệt ít hơn chất khí.
|
-Các chất khí khác nhau nở vì nhiệt giống nhau.
-Khi sự co dãn vì nhiệt của chất khí bị ngăn cản, nó có thể gây ra lực khá lớn.
-Chất khí nở vì nhiệt nhiều hơn chất rắn.
|
Câu 5: So sánh điểm giống và khác nhau sự nở vì nhiệt của chất lỏng và chất khí?
*Giống: -Chất lỏng và chất khí đều nở ra khi nóng lên và co lại khi lạnh đi.
-Khi sự co dãn vì nhiệt của chất lỏng và chất khí bị ngăn cản, cả 2 chất đều có thể gây ra một lực khá lớn.
*Khác:
|
Chất lỏng
|
Chất khí
|
|
-Các chất lỏng khác nhau nở vì nhiệt khác nhau.
-Chất lỏng nở vì nhiệt ít hơn chất khí.
|
-Các chất khí khác nhau nở vì nhiệt giống nhau.
-Chất khí nở vì nhiệt nhiều hơn chất lỏng.
|
Câu 6: Nêu sự thay đổi của thể tích, khối lượng, trọng lượng, trọng lượng riêng, khối lượng riêng của một chất khi:
a. Làm nóng chất đó
b. Làm lạnh chất đó
Trả lời:
a.Làm nóng chất :
-Thể tích tăng
-Khối lượng và trọng lượng không thay đổi
-Khối lượng riêng và trọng lượng riêng giảm.
b.Làm lạnh chất:
-Thể tích giảm
-Khối lượng và trọng lượng không thay đổi
-Khối lượng riêng và trọng lượng riêng tăng.
Câu 7: Nhiệt kế là gì? Kể tên và nêu công dụng ba loại nhiệt kế thường dùng?
Nhiệt kế hoạt động dựa trên hiện tượng vật lý nào?
-Nhiệt kế là dụng cụ dùng để đo nhiệt độ.
-Có 3 loại nhiệt kế thường dùng:
+ Nhiệt kế y tế: Đo nhiệt độ cơ thể
+Nhiệt kế phòng thí nghiệm (Nhiệt kế thủy ngân): Đo nhiệt độ trong các thí nghiệm
+Nhiệt kế treo tường (Nhiệt kế rượu): Đo nhiệt độ không khí.
-Nhiệt kế hoạt động dựa trên hiện tượng dãn nở vì nhiệt của các chất.
Câu 8: Nhiệt giai là gì? Có mấy loại nhiệt giai? Cho biết nhiệt độ nước đá đang tan và hơi nước đang sôi của hai loại nhiệt giai đó?
Viết biểu thức đổi từ oC sang oF và đổi từ oF sang oC?
-Nhiệt giai là một thang nhiệt độ được phân chia theo một quy tắc xác định.
-Có 2 loại nhiệt giai:
*Nhiệt giai Celsius:
+Nước đá đang tan: 0oC
+Hơi nước đang sôi: 100oC.
*Nhiệt giai Fahrenheit:
+Nước đá đang tan: 32oF
+Hơi nước đang sôi: 212oF
*Biểu thức đổi từ oC sang oF:
t(oF) = t(oC) * 1,8 + 32.
*Biểu thức đổi từ oF sang oC:
Câu 9: Tại sao nhiệt kế y tế có GHĐ từ 35oC đến 42oC mà không phải thấp hơn 35oC hay cao hơn 42oC?
Trả lời: Vì nhiệt độ cơ thể người chỉ nằm trong khoảng từ 35oC đến 42oC. Nếu nhiệt độ cơ thể thấp hơn 35oC hoặc cao hơn 42oC thì người đó không thể sống.
Câu 10: Thế nào là sự nóng chảy, sự đông đặc? Cho ví dụ.
-Sự chuyển từ thể rắn sang thể lỏng của một chất được gọi là sự nóng chảy.
-Sự chuyển từ thể lỏng sang thể rắn của một chất được gọi là sự đông đặc.
-Phần lớn các chất nóng chảy (hay đông đặc) ở một nhiệt độ xác định. Nhiệt độ đó gọi là nhiệt độ nóng chảy. Trong thời gian nóng chảy (hay đông đặc), nhiệt độ của vật không thay đổi.
-Các chất khác nhau có nhiệt độ nóng chảy khác nhau.
-Ví dụ:
+ Sự nóng chảy: Lấy viên nước đá từ trong tủ đá để ra ngoài không khí, một lúc sau viên nước đá bị tan chảy thành nước.
+ Sự đông đặc: Vào mùa đông, mặt nước sông , hồ sẽ bị đóng băng. Khi tắt ngọn lửa của nến, phần nến chảy lỏng tại nơi tiếp xúc với ngọn lửa sẽ chuyển từ thể lỏng sang thể rắn.
+ Nhiệt độ nóng chảy của sáp Parafin là 50oC
+ Nhiệt độ nóng chảy của nước là 0oC
+ Nhiệt độ nóng chảy của băng phiến là 80oC.
Câu 11: Thế nào là sự bay hơi, sự ngưng tụ? Cho ví dụ.
-Sự chuyển từ thể lỏng sang thể hơi ở mặt thoáng của chất lỏng được gọi là sự bay hơi.
Ví dụ: Sau cơn mưa, đường phố bị ướt và đọng những vũng nước. Tuy nhiên, sau một thời gian thì đường phố khô ráo vì nước đã bị bay hơi.
-Sự chuyển từ thể hơi sang thể lỏng của một chất được gọi là sự ngưng tụ.
Ví dụ: Những giọt nước đọng ở bên ngoài chiếc li đựng nước đá là do hơi nước trong không khí ngưng tụ lại.
Câu 12: Tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào những yếu tố nào? Phụ thuộc như thế nào?
Tốc độ bay hơi của một chất lỏng phụ thuộc vào nhiệt độ, gió và diện tích mặt thoáng của chất lỏng.
Chất lỏng bay hơi càng nhanh (tốc độ bay hơi càng lớn) khi:
+ nhiệt độ càng cao
+ gió càng mạnh
+ diện tích mặt thoáng của chất lỏng càng lớn.
- BÀI TẬP :
HỌC SINH ÔN TẬP CÁC BÀI TẬP TRONG SÁCH TÀI LIỆU DẠY – HỌC VẬT LÝ 6 VÀ SÁCH BÀI TẬP
MỘT SỐ BÀI TẬP GỢI Ý:
- Tại sao tháp Eiffel vào tháng bảy lại cao hơn tháng một?
- Tại sao giữa hai thanh đường ray xe lửa lại có khe hở?
- Khi tạo ra bê tông để phủ quanh thanh thép ta phải chú ý điều gì?
- Tại sao khi rót nước nóng vào ly thủy tinh dày thì nó dễ bị nứt? Nêu biện pháp khắc phục.
- Tại sao không nên ăn đồ nóng và lạnh cùng một lúc?
6. Tại sao sa mạc lại có nhiều cát?
7. Tại sao trước khi tra khâu vào liềm ta phải nung nóng khâu?
8. Nút chai thủy tinh bị kẹt, ta phải làm sao?
9. Xác định các băng kép sau cong lên hay cong xuống khi:
a. Khi băng kép nóng lên: b. Khi băng kép lạnh đi:
10. Tại sao khi đun nước ta không đổ nước đầy nồi?
11. Tại sao khi đóng chai nước ngọt ta không đổ nước đầy tới nắp?
12. Tại sao vào mùa đông, nước đóng băng mà cá vẫn sống được?
13. Tại sao không nên đổ nước đầy chai thủy tinh, đóng nắp rồi bỏ vào ngăn đá tủ lạnh?
14. Quả bóng bàn bị bẹp, ta phải làm sao để nó phồng lại?
15. Tại sao khi trời nắng, ta không nên bơm bánh xe đạp quá căng?
16. Khinh khí cầu bay lên bằng cách nào?
17. Tại sao ta phải đặt máy lạnh ở bên trên, lò sưởi ở phía dưới?
18. Khi ướp lạnh ta nên để vật cần ướp bên trên hay bên dưới nước đá?
19. Khi nghe dự báo thời tiết, nhiệt độ ngày mai là 38 độ, thì ở Việt Nam sẽ là một ngày rất nóng bức còn ở Anh là một ngày rất lạnh. Vì sao?
20. Để làm muối, người ta cho nước biển vào trong ruộng muối. Nước trong nước biển bay hơi còn muối đọng lại trên ruộng. Vậy những yếu tố nào ảnh hưởng đến tốc độ bay hơi của nước trong các ruộng muối, những yếu tố này ảnh hưởng như thế nào?
21. Vào những buổi sáng trời lạnh và ẩm, quan sát thấy trên các lá cây, ngọn cỏ, mạng nhện ngoài sân, vườn có đọng những giọt nước dù ban đêm trời không mưa. Đó chính là những giọt sương. Những giọt sương từ đâu có? Tại sao những giọt sương thường chỉ xuất hiện vào ban đêm hoặc lúc gần sáng? Vào ban ngày, tại sao những giọt sương lại mất dần đi?
22. Khi đang nấu nước hoặc thức ăn trong nồi, nếu dùng nắp nồi bằng thủy tinh trong suốt đậy lại ta thường thấy nắp nồi bị mờ đục đi. Khi nhấc nắp nồi ra khỏi nồi một lúc thì nắp nồi trong suốt trở lại. Vì sao lại như vậy?
23. Bài tập đổi từ oC sang oF và ngược lại.
24. Bài tập liên quan đến đồ thị biểu diễn sự thay đổi nhiệt độ theo thời gian của một chất (Khi chất bị nóng chảy).