۩ Đặt vấn đề:
- Từ khi có dòng điện, cuộc sống của ta trở nên dễ dàng và hiện đại hơn rất nhiều nhờ các tác dụng vô cùng phong phú của nó.
=> Bài học hôm nay sẽ giúp chúng ta tìm hiểu về hai tác dụng đầu tiên của dòng điện là tác dụng nhiệt và tác dụng phát sáng của dòng điện.
Chủ đề 20
TÁC DỤNG NHIỆT VÀ TÁC DỤNG PHÁT SÁNG CỦA DÒNG ĐIỆN
۩Chuyển ý: Đầu tiên chúng ta sẽ tìm hiểu về tác dụng nhiệt của dòng điện.
I. Tác dụng nhiệt của dòng điện
- GV thực hiện thí nghiệm ở HĐ1.
+ Khi thầy đóng công tắc, màu sắc đoạn dây đồng có gì thay đổi?
+ Thầy đưa mẩu giấy lại gần đoạn dây thì sao?
+ Thầy đưa mẩu giấy lại gần đoạn dây thì sao?
+ Điều này chứng tỏ dòng điện chạy qua dây dẫn sẽ làm nó thế nào?
- GV kết luận: Không chỉ đoạn dây đồng mà khi dòng điện chạy qua mọi vật đều làm nó nóng lên.
- Các em hãy điền vào chỗ trống:
“ Thông thường, dòng điện chạy qua mọi vật dẫn đều làm nó ……….”
- Tác dụng nhiệt của dòng điện có những ứng dụng các phong phú.
+ Các em hãy quan sát H20.5 và nêu các ứng dụng nhiệt của dòng điện?
+ Khi dòng điện chảy qua quạt có làm nó nóng lên không?
+ Nhiệt mà quạt tỏa ra là có lợi hay có hại?
- GV kết luận: Tuy dòng điện chạy qua mọi vật đều làm nó nóng lên, nhưng có thiết bị nóng lên thì có lợi, có thiết bị nóng lên chỉ làm hao phí điện năng như quạt, máy khoan, tivi, máy tính…
۩Chuyển ý: Bây chúng ta sẽ tìm hiểu về tác dụng phát sáng của dòng điện.
II. Tác dụng phát sáng của dòng điện
+ Những thiết bị mà khi cho dòng điện chạy qua làm nó phát sáng được gọi chung là gì?
- Các loại đèn có một cách phát sáng nhờ dòng điện khác nhau.
۩Chuyển ý: Bây chúng ta sẽ tìm hiểu về cách phát sáng của một số bóng đèn thông dụng.
1. Đèn dây tóc:
- Các em hãy quan sát các bộ phận của đèn dây tóc.
+ Hãy xác định tính dẫn điện và cách điện của các bộ phận đèn dây tóc.
+ Đèn dây tóc phát sáng bằng cách nào?
+ Nhiệt độ lúc này của dây tóc là bao nhiêu?
+ Dây tóc được làm bằng kim loại gì?
+ Tại sao phải làm bằng volfram?
+ Ai đã tìm ra volfram thích hợp để làm dây tóc bóng đèn?
- GV kết luận:
“ Đèn dây tóc phát sáng nhờ ………... Khi dòng điện chạy qua đèn làm nó ………….. và ……………”.
- Từ lúc được sản xuất hàng loạt từ năm 1880, đèn dây tóc đã phổ biến trên toàn thế giới, mang lại nguồn sáng bền vững hơn cho mọi người.
+ Nhưng hiện nay, trong các lớp học ta có còn sử dụng đèn dây tóc không?
+ Vì sao?
- Đúng vậy, nếu ta cung cấp cho đèn 100% điện năng, nó chỉ sự dụng 5% để phát sáng.
+ 95% điện năng còn lại đèn dùng để làm gì?
۩Chuyển ý: Vì sự hao phí điện của đèn dây tóc, người ta đã nghiên cứu để chế tạo ra một loại đèn ít hao điện hơn đó là đèn huỳnh quang.
2. Đèn huỳnh quang
- GV cho HS xem cấu tạo đèn.
- GV kết luận: Khi dòng điện chạy qua chất khí trong đèn sẽ làm nó phát ra ánh sáng.
+ Khi đèn huỳnh quang sáng có nóng như đèn dây tóc không?
- Do đó đèn huỳnh quang ít hao điện hơn đèn dây tóc. Nó được phát minh năm 1923.
- Các em hãy điền kết luận:
“ Dòng điện chạy qua đèn huỳnh quang sẽ làm ……….. chứa trong đèn phát ra ánh sáng.”
- Tuy vậy đèn huỳnh quang cũng có một số nhược điểm như chớp tắt liên tục, không sáng rõ khi đặt ngoài trởi.
۩Chuyển ý: Và tất nhiên con người lại tìm ra được một loại bóng đèn tốt hơn. Đó là đèn LED.
2. Đèn LED:
- LED là chữ viết tắt của Light Emitting Diode có nghĩa là điốt phát quang.
- GV cho HS xem các loại đèn LED.
+ Các em thường thấy đèn LED được sử dụng ở đâu?
- GV chốt lại: Khi electron tự do trở về với nguyên tử nó sẽ giải phóng năng lượng và phát ra ánh sáng.
- Các em hãy điền kết luận:
“ Đèn LED có hai cực: ……. (bản lớn) và ……… (bản nhỏ), khi electron quay trở về nguyên tử sẽ phát ra ………….”
۩Chuyển ý: Ta sẽ nghiên cứu một bộ phận rất quan trọng của mạch điện mà nó hoạt động dựa trên tác dụng nhiệt của dòng điện.
III. Vận dụng
- Các em hãy đọc HĐ7.
- GV cho HS xem cầu chì.
+ Cầu chì là gì?
- Kí hiệu cầu chì là:
Fuse
+ Cầu chì có tác dụng gì?
+ Tại sao ta lại dùng dây chì mà không dùng dây đồng?
- Các em hãy điền kết luận:
“ Khi mạch điện quá ………, cầu chì sẽ …………… và ngắt mạch điện để bảo vệ an toàn.”
۩ Em hãy luyện tập:
+ Các em hãy đọc và trả lời câu 2, 3, 4, 5, 6.
۩ Dặn dò:
- Học phần bài ghi.
- Đọc phần Thế giới quanh ta