Chủ đề 18
CHẤT DẪN ĐIỆN – CHẤT CÁCH ĐIỆN
DÒNG ĐIỆN TRONG KIM LOẠI
۩Chuyển ý: Đầu tiên chúng ta sẽ tìm hiểu chất dẫn điện, chất cách điện là gì?
I. Chất dẫn điện - chất cách điện
- GV thông báo: Chất dẫn điện là chất cho dòng điện đi qua.
+ Chất cách điện là gì?
- Các em hãy điền vào chỗ trống:
“Chất dẫn điện là chất ………………….. đi qua.
Chất cách điện là chất ……………………. đi qua.”
۩Chuyển ý: Vậy làm thế nào để biết một chất bất kì có tính dẫn điện hay cách điện?
+ Các em hãy nêu các bộ phận của mạch điện?
+ Muốn đèn sáng ta phải lảm gì? Tại sao?
- Sau một thời gian sử dụng, dây dẫn bị đứt một đoạn.
+ Lúc này đèn còn sáng không? Tại sao?
- Thầy sẽ dùng một vật bất kì để nối liền hai đoạn dây dẫn bị đứt.
+ Nếu đèn sáng chứng tỏ điều gì?
+ Nếu đèn không sáng chứng tỏ điều gì?
=> Đó chính là phương pháp để tìm ra chất dẫn điện hay chất cách điện.
- Các nhóm hãy dùng bộ dụng cụ thí nghiệm để lắp mạch điện như hình vẽ của thầy.
- GV kiểm tra và sửa chữa.
- Các em hãy dùng mạch điện vừa lắp đề kiểm tra tính dẫn điện của các chất sau:
- Từ kết quả thu được, các em hãy phân loại các chất trên vào bảng bên.
- GV nhận xét và sửa chữa.
+ Hãy phân loại: Sứ, chì, không khí khô, không khí ẩm, kim cương, axit, bazo, vàng, cơ thể động vật, cơ thể thực vật…
=> Không khí ẩm có thể dẫn điện. Ví dụ như tia sét. Khi đứng đứng gần đường dây điện trung thế, cao thế ta cũng có thể bị giật dù không chạm vào do không khí bị ion hóa tạo thành môi trường dẫn điện.
=> Cơ thể động vật dẫn điện. Nếu ta đủng vào dòng điện của pin tiểu sẽ không bị ảnh hưởng nhiều. Nhưng đụng vào ổ điện ở nhà sẽ bị giật mạnh. Bạn đụng vào mình cũng bị giật theo.
+ Hãy xác định tính dẫn điện hay cách điện của các bộ phận đèn dây tóc.
=> Các chất kim loại có tính dẫn điện tốt nên được sử dụng làm vật liệu dẫn điện trong các dụng cụ điện,
Các chất nhựa, cao su có tính cách điện tốt, lại bền chắc, rẻ tiền nên được sử dụng làm các bộ phận cách điện giữ an toàn cho người sử dụng.
=> Nước nguyên chất không dẫn điện, nhưng nước mưa,biển, ao, hồ, sông, suối…lại có chứa các ion kim loại nên dẫn điện rất tốt. Ví dụ: chích điện cá.
- Cho HS quan sát bàng trong SGK/126.
=> Ở giữa chất dẫn điện và chất cách điện còn có chất bán dẫn. Nó có thể thay đồi tính dẫn diện hoặc cách điện tùy theo ánh sáng và nhiệt độ.
II. Dòng điện trong kim loại
+ Hãy nhắc lại cấu tạo nguyên tử?
+ Giữa electron và hạt nhân, vật nào dễ thoát khỏi nguyên tử hơn?
- Electron khi thoát khỏi nguyên tử được gọi là electron tự do.
- Các nguyên tử kim loại thường có vài chục electron quay xung quanh nên chúng rất dễ thoát ra ngoài trở thành electron tự do.
=> Vì vậy trong kim loại có rất nhiều electron tự do.
Do đó electron tự do đóng vai trò là hạt dẫn điện trong kim loại.
+ Muốn có dòng diện ta cần thiết bị nào?
- Thầy sẽ gắn vào hai đầu đoạn dây một viên pin.
- Các em hãy vẽ hình vào tập.
+ Lúc này trong đoạn dây kim loại có dòng điện chưa?
+ Các điện tích trong trường hợp này là gì?
+ Nó là điện tích âm hay dương?
+ Nó dịch chuyển về cực nào của nguồn điện? Vì sao?
- Các em hãy điền vào chỗ trống:
“Dòng điện trong kim loại là dòng các ……………
dịch chuyển …………….”
III. Vận dụng
+ Các em hãy đọc và làm HĐ5, HĐ6, HĐ7.
- GV kiểm tra và sửa chữa.
۩ Em hãy luyện tập:
+ Các em hãy đọc và trả lời câu 3, 4, 5, 6.
۩ Dặn dò:
- Học phần bài ghi.
- Đọc phần Thế giới quanh ta.