BÀI 9: NƯỚC ĐẠI CỒ VIỆT THỜI ĐINH – TIỀN LÊ
I/ TÌNH HÌNH CHÍNH TRỊ –QUÂN SỰ
1. Nhà Đinh xây dựng đất nước:
- Năm 968: Đinh Bộ Lĩnh lên ngôi Hoàng đế, lấy niên hiệu là Đinh Tiên Hoàng, đặt tên nước là Đại Cồ Việt, đóng đô ở Hoa Lư (tỉnh Ninh Bình ngày nay).
- Năm 970, Vua đặt niên hiệu Thái Bình, giao hảo với nhà Tống.
- Phong vương cho con, cắt cử tướng lĩnh thân cận giữ chức vụ chủ chốt, dựng cung điện, đúc tiền, xử phạt nghiêm kẻ có tội.
è Đinh Bộ Lĩnh đã tiến thêm một bước trong việc xây dựng chính quyền độc lập, tự chủ, khẳng định chủ quyền quốc gia dân tộc.
2. Tổ chức chính quyền thời Tiền Lê
* Sự thành lập nhà Tiền Lê:
-Năm 979: Đinh Tiên Hoàng và con trưởng Đinh Liễn bị sát hại; nội bộ lục đục.
- Nhà Tống nhân cơ hội xâm lược.
- Năm 980, Lê Hoàn được suy tôn lên làm vua để chỉ huy kháng chiến.
- Lê Hoàn (Lê Đại Hành) đổi niên hiệu là Thiên Phúc, lập nên nhà Lê (Tiền Lê).
**Tổ chức bộ máy chính quyền nhà Tiền Lê:
# Ở Trung ương
+Vua đứng đầu nắm mọi quyền hành.
+Gíup vua có thái sư và đại sư.
+Dưới vua có các quan văn-võ,
+Phong vương cho các con.
# Ở địa phương, cả nước chia thành 10 lộ, dưới lộ có phủ, châu.
* Quân đội nhà Tiền Lê:
- Gồm 10 đạo, chia thành 2 bộ phận:
-+Cấm quân (quân của triều đình)
-+Quân địa phương đóng tại các lộ luân phiên vừa luyện tập, vừa làm ruộng.
3. Cuộc kháng chiến chống Tống của Lê Hoàn
a) Hoàn cảnh lịch sử:
- Cuối năm 979, nội bộ nhà Đinh lục đục vì tranh giành quyền lợi à nhà Tống nhân cơ hội xâm lược.
b) Diễn biến:
- Đầu năm 981, quân Tống do Hầu Nhân Bảo chỉ huy theo 2 đuờng thủy và bộ tiến đánh nước ta.
+Đường bộ theo đường Lạng Sơn.
+Đường thuỷ theo sông Bạch Đằng.
- Lê Hoàn trực tiếp tổ chức và lãnh đạo cuộc kháng chiến.
- Trên sông, ông cho quân đóng cọc ở sông Bạch Đằng ngăn chặn chiến thuyền địch.
+ Nhiều trận chiến đấu ác liệt diễn ra.
+ Cuối cùng thủy quân địch bị đánh lui.
- Trên bộ quân ta chặn đánh quân Tống quyết liệt buộc phải rút quân về nước.
c) Kết quả -Ý nghĩa:
- Đánh bại âm mưu xâm lược của kẻ thù, củng cố nền độc lập.
- Biểu thị ý chí quyết tâm chống ngoại xâm của quân dân ta.
- Khẳng định khả năng bảo vệ độc lập của dân tộc.
II/ SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HÓA
1. Bước đầu xây dựng nền kinh tế tự chủ:
a. Sản xuất nông nghiệp:
-Chia ruộng đất công của làng xã cho nông dân để cày cấy.
- Nông dân có nghĩa vụ nộp thuế, đi lính và lao dịch cho nhà nước.
-Nhà nước coi trọng và khuyến khích sản xuất:
+Tổ chức lễ cày tịch điền hàng năm vào mùa Xuân.
+ Khuyến khích khai khẩn đất hoang.
+Chú trọng thủy lợi, đào vét kênh mương.
à Kết quả: nông nghiệp ngày càng ổn định và bước đầu phát triển.
b. Thủ công nghiệp
-Các xưởng thủ công nhà nước: xưởng đúc tiền, rèn vũ khí, may mặc, xây dựng cung điện, chùa chiền…
-Các nghề thủ công truyền thống: dệt lụa, làm giấy, đồ gốm… tiếp tục phát triển.
c. Thương nghiệp
-Đúc tiền đồng lưu thông trong nước.
-Nhiều trung tâm buôn bán, khu chợ làng quê được hình thành.
-Buôn bán với nước ngoài được mở rộng.
è Nhà Đinh – Tiền Lê đã tích cực xây dựng nền kinh tế tự chủ.
2. Đời sống xã hội và văn hóa: Học sinh tự đọc