CHỦ ĐỀ: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN (THẾ KỶ XIII - XV)
- NHÀ TRẦN THÀNH LẬP VÀ CỦNG CỐ CHẾ ĐỘ PHONG KIẾN
TẬP QUYỀN
1/. Nhà Trần thành lập
- Cuối TK XII, quan lại nhà Lý ăn chơi sa đọa, không chăm lo đời sống nhân dân
- Nhà Lý dựa vào thế lực họ Trần để dẹp loạn.
- Đầu năm 1226, Lý Chiêu Hoàng nhường ngôi cho Trần Cảnh, nhà Trần thành lập.
2/Nhà Trần củng cố chế độ phong kiến tập quyền
- Bộ máy nhà nước được tổ chức và củng cố từ Trung ương đến địa phương
+ Đứng đầu là vua, thực hiện chế độ Thái Thượng Hoàng.
+ Dưới vua có các quan đại thần văn võ do họ Trần nắm giữ.
+ Nhà Trần đặt thêm một số cơ quan: Quốc sử viện, Thái y viện và một số chức quan: Hà đê sứ, Khuyết nông sứ, Đồn điền sứ.
- Cả nước chia thành 12 lộ, dưới lộ là phủ, châu, huyện và dưới cùng là xã.
è Tổ chức bộ máy quan lại và các đơn vị hành chính thời Trần được hoàn chỉnh và chặt chẽ hơn thời Lý. Chế độ tập quyền thời Trần được củng cố hơn thời Lý.
Điểm mới là, các vua Trần thường nhường ngôi sớm cho con và xưng là Thái Thượng Hoàng, cùng với vua giúp nước; đặt thêm một số cơ quan và chức quan để giúp vua trị nước.
3/Pháp luật thời Trần
- Ban hành bộ luật mới: Quốc triều hình luật
- Cơ quan pháp luật thời Trần được tăng cường và hoàn thiện. Đặt cơ quan Thẩm hình viện để xét xử.
4/. Nhà Trần xây dựng quân đội và củng cố quốc phòng
- Quân đội: gồm cấm quân và quân ở các lộ. Ngoài ra, có hương binh ở xã. Quân đội của các vương hầu, quý tộc.
+ Chủ trương xây dựng quân đội: “Quân lính cốt tinh, không cốt đông” và thực hiện chính sách: ngụ binh ư nông và được luyện tập thường xuyên.
- Quốc phòng:
+ Đẩy mạnh việc học tập binh pháp, võ nghệ.
+ Cử các tướng giỏi đóng giữ các vị trí hiểm yếu nhất là biên giới phía Bắc.
+Các vua Trần thường đi tuần tra việc phòng bị.