CHỦ ĐỀ: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
PHẦN 2: KHÁNG CHIẾN CHỐNG QUÂN MÔNG NGUYÊN LẦN 1,2
I. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ NHẤT CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC MÔNG CỔ (1258)
1/Âm mưu xâm lược Đại Việt của Mông Cổ (đọc thêm).
2/Nhà Trần chuẩn bị và tiến hành kháng chiến chống quân Mông Cổ
a. Nhà Trần chuẩn bị:
- Nhà Trần bắt giam sứ giả Mông Cổ, ban lệnh cho cả nước chuẩn bị kháng chiến.
- Ban hành lệnh sắm sửa vũ khí.
- Quân đội, dân binh được thành lập và ngày đêm luyện tập.
b. Diễn biến:
- Tháng 1/1258, 3 vạn quân Mông Cổ do Ngột Lương Hợp Thai tiến vào nước ta theo đường sông Thao qua Bạch Hạc (Phú Thọ) đến Bình Lệ Nguyên (Vĩnh Phúc) và bị chặn lại ở phòng tuyến do vua Trần Thái Tông chỉ huy, sau đó tiến vào Thăng Long.
- Nhà Trần tạm lui khỏi Thăng Long, thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống”, khiến cho giặc vào Thăng Long bị thiếu lương thực, rơi vào tình thế cực kì khó khăn.
-Nhà Trần mở cuộc phản công lớn ở Đông Bộ Đầu (bến sông Hồng, phố Hàng Than – Hà Nội ngày nay).
-Ngày 29/1/1258, quân Mông Cổ rút khỏi Thăng Long chạy về nước.
c. Kết quả:
Quân Mông Cổ bị đánh bại hoàn toàn è Cuộc kháng chiến lần thứ I chống quân Mông Cổ thắng lợi.
II. CUỘC KHÁNG CHIẾN LẦN THỨ HAI CHỐNG QUÂN XÂM LƯỢC NGUYÊN (1285)
1/Âm mưu xâm lược Chămpa và Đại Việt của nhà Nguyên
- Năm 1279, vua Mông Cổ là Hốt Tất Liệt đã tiêu diệt Nam Tống, chiếm toàn bộ Trung Quốc, lập ra nhà Nguyên.
- Vua Nguyên thực hiện xâm lược Chăm pa và Đại Việt để làm cầu nối thôn tính các nước ở phía Nam Trung Quốc.
- Năm 1283, 10 vạn quân Nguyên do Toa Đô chỉ huy đánh Chămpa trước để làm bàn đạp tấn công vào Đại Việt, nhưng thất bại.
2/Nhà Trần chuẩn bị kháng chiến
- Vua Trần triệu tập hội nghị ở bến Bình Than (Chí Linh – Hải Dương) bàn kế hoạch đánh giặc, cử Trần Quốc Tuấn chỉ huy cuộc kháng chiến.
- Đầu năm 1285, vua Trần mở Hội nghị Diên Hồng ở Thăng Long để bàn cách đánh giặc.
- Tổ chức tập trận, duyệt binh lớn ở Đông Bộ Đầu, trấn giữ nơi hiểm yếu, quân sĩ thích vào cánh tay hai chữ “Sát Thát” v.v.
3/Diễn biến và kết quả cuộc kháng chiến
- Diễn biến
- Cuối 1/1285, 50 vạn quân Nguyên do Thoát Hoan chỉ huy vào xâm lược Đại Việt.
- Quân ta sau một vài trận chặn đánh địch ở biên giới đã rút về Vạn Kiếp (Chí Linh – Hải Dương), rồi rút về Thăng Long và cuối cùng rút về Thiên Trường (Nam Định) để bảo toàn lực lượng và thực hiện kế hoạch “vườn không nhà trống”.
- Cùng lúc đó thì Toa Đô từ Chămpa đánh ra Nghệ An, Thanh Hóa. Quân Thoát Hoan mở cuộc tấn công xuống phía Nam nhằm tạo thế gọng kìm để tiêu diệt quân ta, nhưng bị thất baị, phải rút về Thăng Long và lâm vào tình trạng thiếu lương thực trầm trọng.
- 5/1285, nhà Trần đã tổ chức phản công đánh bại quân giặc ở nhiều nơi như Tây Kết, Hàm Tử (Khoái Châu – Hưng Yên), Chương Dương (Thường Tín – Hà Nội) và giải phóng Thăng Long.
b. Kết quả:
- Đánh tan 50 vạn quân, Thoát Hoan chui vào ống đồng về nước,
- Toa Đô bị chém đầu.
- Kết thúc thắng lợi cuộc kháng chiến chống Mông – Nguyên lần thứ II.