CHỦ ĐỀ: NƯỚC ĐẠI VIỆT THỜI TRẦN
PHẦN 4: SỰ PHÁT TRIỂN KINH TẾ VÀ VĂN HÓA THỜI TRẦN
I. Sự phát triển kinh tế
1/ Tình hình kinh tế sau chiến tranh
Sau chiến tranh, Nhà Trần thực hiện nhiều biện pháp thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế đất nước.
Nông nghiệp: được phục hồi và phát triển.
- Đẩy mạnh công cuộc khai hoang, làng xã được mở rộng, đê điều được củng cố, bảo vệ trâu, bò…è kinh tế nông nghiệp sau chiến tranh nhanh chóng được phục hồi.
* Thủ công nghiệp:
-Thủ công nghiệp do nhà nước quản lý rất phát triển, được mở rộng nhiều ngành nghề khác nhau như gốm tráng men, dệt, đóng thuyền, chế tạo vũ khí...
-Thủ công nghiệp trong nhân dân phổ biến và phát triển như nghề mộc, xây dựng, đúc đồng, rèn sắt…
-Nhiều phường nghề, làng nghề thủ công được thành lập.
* Thương nghiệp:
- Việc trao đổi buôn bán trong và ngoài nước được đẩy mạnh.
- Nhiều trung tâm kinh tế được mở ra trong cả nước tiêu biểu là Thăng Long, Vân Đồn.
2/ Tình hình xã hội sau chiến tranh
- Xã hội ngày càng phân hóa sâu sắc, gồm nhiều tầng lớp:
+Tầng lớp thống trị: vua, vương hầu, quý tộc, quan lại ngày càng có nhiều ruộng đất, nhiều đặc quyền đặc lợi.
-Tầng lớp địa chủ: giàu có, có nhiều ruộng đất cho nông dân cày thuê, nhưng không thuộc tầng lớp quý tộc.
- Tầng lớp bị trị: Thợ thủ công, thương nhân, nông dân tá điền, nông nô, nô tì ngày càng đông hơn.
II. Sự phát triển văn hóa
1/Đời sống văn hóa:
- Các tín ngưỡng cổ truyền phổ biến trong nhân dân như thờ cúng tổ tiên, anh hùng dân tộc, người có công với làng, với nước….
- Đạo Phật tuy vẫn phát triển, nhưng không bằng thời Lý.
- Nho giáo phát triển mạnh do nhu cầu xây dựng bộ máy nhà nước.
- Các hình thức sinh hoạt văn hóa trong nhân dân cũng phát triển phong phú và đa dạng hơn như ca hát, nhảy múa, chèo, tuồng… được phổ biến.
2/Văn học:
-Văn học chữ Hán và chữ Nôm đều phát triển mạnh chứa đựng nhiều nội dung phong phú và làm rạng rỡ văn hóa Đại Việt.
- Nội dung chứa đựng sâu sắc lòng yêu nước, tự hào dân tộc
- Xuất hiện nhiều tác giả với các tác phẩm tiêu biểu như Hịch tướng sĩ của Trần Quốc Tuấn, Phú sông Bạch Đằng của Trương Hán Siêu…
3/Giáo dục và khoa học kỹ thuật
- Giáo dục: Quốc tử giám ngày càng được mở rộng; trường học mở ra ngày càng nhiều, các kỳ thi chọn người giỏi được tổ chức thường xuyên
- Khoa học kỹ thuật:
+ Năm 1272, bộ Đại Việt sử ký của Lê Văn Hưu ra đời.
+ Quân sự: Hồ Nguyên Trừng và các thợ thủ công chế tạo thành công súng thần công và đóng các loại thuyền lớn.
+ Y học có danh y nổi tiếng là Tuệ Tĩnh.
4/. Nghệ thuật kiến trúc và điêu khắc
- Nhiều công trình kiến trúc có giá trị ra đời. tháp Phổ Minh (Nam Định), thành Tây Đô (Thanh Hóa), tháp Bình Sơn (Vĩnh Phúc), cung Thái thượng Hoàng ở Tức Mặc (Nam Định) v.v.
- Nghệ thuật chạm, khắc tinh tế.